Toen en nu, de paden van politiek en religie kruisen elkaar nogal eens. In 1574 – nu dus 450 jaar geleden – bezocht Willem van Oranje Dordrecht, en ging er ter kerke. Zijn geloof speelde een belangrijke rol in de strijd tegen de Spaanse bezetter. In de Grote Kerk verwijst een van de beroemde glas-in-loodramen naar het bezoek van Van Oranje. En anno 2024 strijden in de Verenigde Staten twee presidentskandidaten om de gunst van onder andere gelovige kerkgangers. In november zijn de verkiezingen in dit land dat een bepalende rol in de wereld speelt. Hoe zit het nu precies met die christelijke stem?
Vragen als deze komen donderdag 10 oktober aan bod tijdens een avond in de Grote Kerk. De organisatie is in handen van het Reformatie Instituut Dordrecht (RID). Het thema van de avond is ‘Politiek & religie – Dordtse historie en internationale actualiteit’. Het RID heeft twee ervaren sprekers uitgenodigd. Dr. Huib Klink belicht de rol en het geloof van Willem van Oranje in de Nederlandse situatie destijds. Prof. dr. James Kennedy gaat in op de actuele situatie in de Verenigde Staten aan de vooravond van de presidentsverkiezingen daar.
Muzikaal wordt de avond opgeluisterd door Johan den Hoedt (op het beroemde grote Kamorgel) en het christelijke gemend koor Praise Him onder leiding van dirigent Jan Quintus Zwart. Tijdens de bijeenkomst wordt gecollecteerd voor de actie ‘Ramen in nood’. Met die actie wordt geld ingezameld voor onderhoud aan de glas-in-loodramen van de Grote Kerk.
De avond begint om 20:00 uur en de toegang is gratis.
Iedereen weet het: woensdag 3 maart gemeenteraadsverkiezingen. Iedere burger en iedere organisatie beoordeelt met het oog daarop de verkiezingsprogramma’s. Dat heeft het RID ook gedaan. We vroegen ons af wat de Dordtse partijen zoal zeggen en schrijven over het Dordtse en nationale erfgoed van de Reformatie. Een alfabetisch overzicht:
Het CDA meldt in haar verkiezingsprogramma bij hoofdstuk 4 ‘Ondernemende stad’ het volgende: “Het cultuuraanbod in Dordrecht moet passen bij het eigene van de stad en haar inwoners. […] Onderscheidend en uniek is de positie die Dordrecht heeft in historie en religie. Vele Dordtse monumenten en gebeurtenissen hebben hierin een verhaal te vertellen. Dit vormt het fundament waarop we een krachtig cultureel profiel vorm geven via exposities, muziek en theater, zoals onlangs rondom Calvijn.”
De Dordtse fractie van de ChristenUnie/SGP stelt: “De verdere ontwikkeling van het Hofkwartier draagt bij aan het levend houden van de Dordtse geschiedenis. Speciale aandacht wordt gegeven aan de Eerste Vrije Statenvergadering van 1572, de betekenis daarvan voor de nationale geschiedenis en aan de rol die de Dordtse Synode van 1618-1619 heeft vervuld – en nog heeft – in de vaderlandse en kerkgeschiedenis. […] Initiatieven om hieraan meer permanente aandacht te geven, verdienen steun van het gemeentebestuur. De bestaande contacten met het Nationaal Historisch Museum en het Catharijneconvent worden voortgezet.”
En op de website wordt teruggeblikt op wat er de afgelopen jaren is gerealiseerd op cultureel vlak, met betrekking tot de Reformatie: “Het Calvijnjaar heeft de stad flink op de kaart gezet. De premier en de koningin gaven de herdenkingen nationale allure. Op vele manieren is Calvijn en het calvinisme onder de aandacht gebracht van talloze Nederlanders. Tot aan theaterstukken en een Ka’aba aan toe. In ieder geval trok de Grote Kerk dit jaar tienduizenden extra bezoekers. Het is een onverwachte zegen dat juist vanuit het gemeentebestuur hier welwillend mee omgegaan is.”
Op de website van D66 staat bij de speerpunten: “Er komt een museum van nationale betekenis over de Reformatie in Nederland. Onderzoeken of de Berckepoort hiervoor geschikt te maken is.” En in de verkiezingskrant van de partij staat bij het kopje ‘Wonen in een cultuurstad’: “Dordrecht is een cultuurstad met nog veel potentie. […] Plannen dienen ontwikkeld te worden voor de viering van het 800-jarig bestaan van Dordrecht, mogelijke klassieke concerten in de Nieuwkerk, een museum van nationale betekenis over de Reformatie in Nederland en het herbouwen van de historische kraan Rodermond in de Nieuwe Haven. Kortom, Dordrecht kan nog veel meer bruisen.”
In het verkiezingsprogramma van de PvdA staat bij ‘Cultuuraccenten’: “De PvdA kiest voor een brede en interessante programmering met voor elk wat wils. […] [De PvdA wil] dat culturele activiteiten meer verbonden worden met de historische achtergrond van de stad.” Op de website wordt dat toegelicht: “Cultuur hoort bij de stad, culturele voorzieningen maken onze stad aantrekkelijk. […] We investeren de laatste jaren veel in stenen (museum, Energiehuis, Hofkwartier, DiEP, Kunstkerk e.d.) […] Het gaat de komende jaren om de programmering: wat voor aanbod zet je neer. […] Cultuur […] zorgt dat de stad ook aantrekkelijk is voor organisaties en ondernemingen om zich hier te vestigen, stimuleert toerisme wat geld oplevert. Voor de PvdA is het historisch erfgoed (musea) belangrijk en de podiumkunsten.”
De VVD schrijft in haar programma: “Dordrecht is een stad die bruist van cultuur en evenementen, aantrekkelijk voor brede lagen van onze bevolking. […] Deze […] evenementen hebben een enorme economische spin-off voor de stad.”
Tijdens het lijsttrekkersdebat op donderdag 25 februari in de Wilhelminakerk, bleek dat de VVD bij ‘cultuur’ en ‘evenementen’ wel degelijk denkt aan zaken die met de ontwikkeling van het Hofkwartier te maken hebben, rond de thema’s ‘Vrije Statenvergadering’ en ‘Dordtse Synode’. Datzelfde geldt voor GroenLinks en de Verenigde Senioren Partij: de jaren 1572 en 1618-1619 moeten speerpunten blijven, die ontwikkeld dienen te worden. De locale en derde grootste partij van de stad, Beter voor Dordt, zag veel minder in het ontwikkelen van dit soort cultureel-historische projecten. Dit met het oog op de komende financiële krapte (bezuinigingen). Een thuishaven voor religieus erfgoed hoeft Dordrecht van VVD niet te worden.
De Stichting Reformatie Instituut Dordrecht presenteert zich, samen met circa dertig Dordtse organisaties, waaronder de acht partijen die meedoen aan de Dordtse gemeenteraadsverkiezingen op 3 maart 2010, op donderdag 25 februari op een grote infomarkt. De manifestatie vindt plaats in de Wilhelminakerk.
De infomarkt loopt uit in groot politiek debat tussen alle lijsttrekkers. Prof. Fred van Lieburg leidt kort het thema religie en integratie/ identiteit in. De belangstelling voor het Calvijnjaar 2009 heeft laten zien, hoe actueel religie en Dordrecht met elkaar zijn verbonden.
Elisabeth van Heijningen, voorzitter van de stichting historisch platform, benoemt in de eerste helft van het debat kort en bondig de themas communicatie met alle Dordtenaren en omgaan met het cultureel erfgoed. De centrale gespreksleiding van het debat is in handen van de journalisten André Diepenbroek, tevens 2e voorzitter van de Stichting Reformatie Instituut Dordrecht, en Hans Berrevoets.
De organisaties op de infomarkt komen vooral uit de culturele en historische hoek. Ze zijn direct of indirect betrokken bij het werk van de vereniging Oud Dordrecht, de Stichting Historisch Platform en het Platform Stedelijke Herdenking. Deze drie clubs organiseren het evenement op donderdag 25 februari om meer belangstelling los te maken bij historie in de meest brede betekenis van het woord, ook onder de insteek dat het verleden de toekomst heeft.
Naast de Stichting Reformatie Instituut Dordrecht zijn de stichting Vrienden van de Grote kerk, de stichting Vrienden van de Augustijnenkerk, de Wilhelminakerk, stichting Dordtissimo, de Gedachteniskapel Titus Brandsma organisaties die deelnemen aan de infomarkt. De complete lijst van deelnemers is te vinden op de Dordtse nieuwssite www.dordrecht.net.
Vertegenwoordigers van PvdA, VVD, Beter voor Dordt, CDA, GroenLinks, Christenunie/SGP, Verenigde Senioren Partij en D66 zijn ook de gehele dag aanwezig om mensen te ontmoeten bij hun infotafel of elders.